فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 11، شماره 4، زمستان 97 ، شماره پی در پی 42

واکاوی روابط بینامتنی میان شعر «خاقانی» و قرآن کریم

صفحه (285 - 304)
فرزانه ولی زاده خیرآبادی، ایرج مهرکی(نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : پاییز 96
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : پاییز 96

چکیده
کتب دینی و مذهبی از مهمترین ساختمایه های شعری و از سرشارترین سرچشمه های اثرپذیری شاعران در بیان عواطف درونی و افکار و اندیشه های آنان است. از میان کتابهای دینی، قرآن کریم به دلیل اشتمال بر معانی و مفاهیم عمیق، واژگان غنی و خصوصیات برجستۀ هنری و ادبی در جایگاه والاترین منبع دینی الهام بخش برای شاعران و نویسندگان مسلمان قرار دارد، آن چنان که ایشان در شعر خود با کلام الهی ارتباط بینامتنی برقرار کرده و از این سرچشمۀ سرشار در سطوح گوناگون مفهومی ، لفظی و اسلوبی بهره برده اند.خاقانی شروانی از جمله شاعرانی است که الفاظ و مفاهیم قرآن از اصلی ترین دستمایه های شعری او محسوب میشود.نتیجۀ مقالۀ پیش رو بیانگر آن است که رابطۀ بینامتنی با قرآن در قصاید خاقانی از بسامد بسیار بیشتری برخوردار است .از سوی دیگر رابطۀ بینامتنی اشاره ای و جزیی بیشتر از دیگر روابط بینامتنی مورد نظر خاقانی بوده است.

کلمات کلیدی
قرآن کریم , خاقانی شروانی , رابطۀ بینامتنی , شعر

• قرآن کریم
• اشکال التناص الشعری ، مجاهد ، احمد ، منشورات اتحاد الکتاب العرب ، دمشق ، 1998 م.
• تجلی قرآن و حدیث در شعر پارسی،راستگو، محمد، انتشارات سمت ، تهران، 1385.
• تحلیل الخطاب الشعری – استراتیجیه التناص ، مفتاح ، محمد ، الدار البیضاء ، بیروت ، 1992 م.
• ثری تا ثریا ، ماهیار ، عباس ، انتشارات جام گل، کرج، 1388.
• دیوان خاقانی ، تصحیح سجادی ، ضیاء الدین ، انتشارات زوار ، تهران ، 1391.
• النص الغائب – تجلیات التناص فی الشعر العربی ، عزام ، محمد ، منشورات اتحاد الکتاب العرب ، 2002م.
• اشکال التناص الشعری شعر البیاتی نموذجا ، حلبی ، احمد طعمه ، مجلۀ الموقف الادبی ، العدد 430 ، صص 60-83 ، 2007 م.